TMK m. 166/1: “Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir.”
Boşanma sebebi oluşturan davranışlar bünyesinde şiddet içeren bir çok davranış barındırmakta olup bunlar duygusal şiddet, ekonomik şiddet, sosyal şiddet, cinsel şiddet, görsel şiddet, fiziksel şiddet olarak karşımıza çıkabilmektedir.
SOSYAL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI
Eşlerden birisinin eşinin sosyal yaşamına karşı baskı, zorlama, yaptırım, tehdit, korku ve dayatma yapması sosyal şiddet olarak tanımlanabilecektir. Söz konusu davranışlar kişinin onuruna, bedensel bütünlüğüne, yaşam hakkına, güvenliğine, cinselliğine yönelik olarak gerçekleştirilebilecektir.
- GİYİM KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET
Söz konusu şiddet giyim konusunda baskı uygulamak şeklinde gerçekleşebilecektir. Bu baskı eşin örtünmesine yönelik olabileceği gibi, eşin çarşaf giymesi için veyahut eşin kendi isteği doğrultusunda giyinmesi için ya da eşin çağdaş kıyafetlere aykırı giyinmesi için baskıda bulunmak şeklinde gerçekleşebilecektir.
Eşlerin giyim konusundaki aykırı davranışları da sosyal şiddet oluşturmaktadır. Söz konusu aykırı davranışlar eşin olağan giyimine karışmak, eşin giyimine ailesinin müdahalesine seyirci kalmak, eşinin rızası dışında çağdaş kıyafetlere aykırı giyinme halleri şeklide gerçekleşebilecektir.
- YEME İÇME KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET
İçki kullanmanın sürekli olması hali sosyal şiddete yönelik olarak bir boşanma sebebi olduğu söylenebilecektir. Ancak burada salt içki kullanmanın bir boşanma sebebini oluşturduğu söylenemeyecek olup aksine içki kullanan eşine orantısız tepki koymak boşanma sebebini oluşturacaktır. Burada salt içki kullanmak ilk olarak eşin normal olarak içki içmesi olarak karşımıza çıkmakta olup yani sürekli olarak içmemesi, içtikten sonra saldırgan veyahut zarar verici davranışlar sergilenmiyorsa, çok miktarda içki tüketilmiyor ise boşanma sebebi olmayacaktır. Ayrıca eşin sosyal içici olması yani bağımlığa dönüşmemiş olması halinde boşanma davasının konusunu oluşturmayacaktır. Bunun dışında eşin sürekli olarak içki kullanması yani tek başına sürekli olarak içki kullanması, arkadaşları ile sürekli içki kullanması, aşırı içki kullanması boşanma sebebini oluşturacaktır. Ancak belirtilmelidir ki davacı eşin sürekli içki kullanmasına rağmen davalı eşin bir kusurı gerçekleşmemişse açılan boşanma davası reddedilmelidir.
Sürekli içki kullanmanın haricinde çevreye rahatsızlık verecek şekilde içki kullanma hali de sosyal şiddet içeren bir davranış kapsamında olup boşanma sebebini oluşturacaktır. Veyahut aynı şekilde içki kullanmanın çocuğu özendirecek şekilde gerçekleştirilmesi hali de aynı kapsam içersinde boşanma sebebi olarak ele alınabilecektir.
Bunun haricinde içki dışında uyuşturucu kullanma hali de sosyal şiddete yönelik davranışlar içersinde olup evlilik birliğinin sarsılması sebebi ile boşanma davasında boşanma konusu davranışlar içersindedir.
- ALIŞKANLIKLAR KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET
Eşlerden birisinin aykırı hobilere sahip olması hali evlilik birliğinin sarsılması sebebi ile boşanma davasında boşanma konusu davranışlar içersindedir. Bunun haricinde eşin her ne kadar aykırı hobisi bulunmasa da normal hobilerine aşırı derece de düşkün olması hali de bu kapsamda sosyal şiddet olarak kabul edilebilecektir.
Eşin tıbbi tedaviden kaçınması hali de alışkanlık hususunda sosyal şiddet içeren davranışlar kapsamında olacaktır. Eşin okunmuş sular ile tedavi edilmesi gibi dini inançlara yönelik tedavi yöntemleri veyahut ilkel tedavi yöntemlerinin kullanılması yerine tıbbi tedavinin yapılması gerekmektedir.
- GELENEKLER KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET
Gelenekler eskiden kalmış olmasından ötürü saygın tutularak kuşaktan kuşağa iletilirler. Eşlerin gelenekler hususundaki sosyal şiddet oluşturan davranışları eşe yönelik olabileceği gibi çocuğa yönelikte olabilecektir.
- EŞE YÖNELİK GELENEKLER KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET İÇEREN DAVRANIŞLAR
Yargıtay düğün töreni aşamasında sorunlar çıkarmanın bu kapsamda bir sosyal şiddet oluşturduğu kanısındadır. Bu sorunlar eşin düğün hazırlıkları sırasında çıkabileceği gibi düğünün belirlenen tarihte yapılmaması veyahut buna benzer davranışlar olabilecektir.
Eşi içki içmeye zorlama hali, konuklara iyi konukseverlik göstermemek, çocuklarının olmayışının eşe karşı bir sorun haline getirmek, eşin çocuk yapma isteğine karşı gelmek, çocuğun mezar taşına sadece kendi adını yazdırarak diğer eşin adını yazdırmamak, taziye ziyaretine engel çıkaracağını söyleme halleri gelenekler hususunda sosyal şiddet içeren davranışlardır ve boşanma sebebini oluştururlar.
- ÇOCUKLARA YÖNELİK GELENEKLER KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET İÇEREN DAVRANIŞLAR
Gelenekler hususunda sosyal şiddet içeren davranışlar çocuklara yönelik olarak da gerçekleştirilmesi halinde evlilik birliğinin temelden sarsılması sebebi ile boşanma konusunu oluşturacaktır. Söz konusu davranışlar çocuğa karşı sünnet hususunda gerçekleşebilecek olup bu durum sünnet törenine katılmamak veyahut sünneti haber vermemek şeklinde gerçekleşebilir. Ya da eşin çocuğun düğününde kavga çıkarması halide çocuğa yönelik olarak gelenekler konusunda sosyal şiddet içeren davranışlar içersindedir.
- DİN KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET
Herkes dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebepler ile ayrım gözetmeksizin kanun önünde eşittir. Bu hususta hiç kimse düşüncelerini açıklamaya zorlanamaz, düşüncelerinden ötürü suçlanamaz. Herkes dini inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir.
- YASA DIŞI DİNİ FAALİYETLERDE BULUNMAK
Anayasa ve kanunlar çizilen sınırlar içersinde herkes dini faaliyette bulunmakta serbesttir. Ancak eşin bu sınırları zorlaması hali sosyal şiddet içeren davranışlar arasında kabul edilecektir. Bu davranışlara örnek olarak eşin tarikat kurması, tarikata üye olması veyahut tarikat toplantılarına katılması örnek verilebilecektir.
- MUSKA, BÜYÜ VE FAL İŞLERİ İLE UĞRAŞMAK
Yargıtay davalı eşin diğer eş için muska yaptırdığı ve muska işleri ile uğraşarak eşini huzursuz etmesi halinde veyahut eşine yönelik olarak büyü yapmak sureti ile belirli davranışlar içersinde bulunması, fal işleri ile uğraşması evlilik birliğini temelden sarsacak davranışlar içersinde olup sosyal şiddet barındırmaktadır.
- HUKUKİ DÜZENE AYKIRI DİNSEL DAVRANIŞLARDA BULUNMAK
Türk boşanma hukukunda din kurallarına dayanarak boşanma isteminde bulunulamaz. Ve hukuki temel düzen bu kapsamda din kurallarına dayandırılamaz. Veyahut din kuralları izin veriyor diye birden fazla kez evlilik yapılması mümkün değildir. Bu tür davranışlar imam nikahlı yaşamak, imam nikahlı yaşamak istediğini açıklamak, dinsel boşanmada bulunduğunu söylemek, beddua etme şeklinde karşımıza çıkabilecektir.
- KENDİ İNANÇ TEMELİNDE HAREKET ETMESİ İÇİN BASKI YAPMAK
Eşe karşı kendi inanç temelinde hareket etmesi için baskı yapması sosyal şiddete yönelik bir davranış olduğu kabul edilmektedir. Bu durum eşe namaz kılması için, tarikata girmesi için, kapanması için, yaşam tarzı için baskıda bulunması şeklinde gerçekleşebilecektir.
- FAALİYETLER KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET
Eşinin sosyal ilişkilerini kısıtlama hali, eşini sosyal paylaşım sitelerinde küçük düşürme hali, eşin tek başına aldığı kararlar ile tatile çıkması, eşi zararlandırma amacı ile eşini sebepsiz yere şikayet etmesi hali ve bu şikayetlerin gerçek dışı iddialara dayanması, eşin eğitim görmesinin engellenmesi, eşi sürekli olarak sosyal ortamlarda yalnız bırakma sosyal şiddet içeren davranışlar kapsamındadır. Aynı zamanda eşin karşı çıkmasına rağmen ortak konuta sürekli olarak arkadaşlarını getirmesi ve bu durumdan diğer eşin huzursuz, rahatsız ve tedirgin olması hali boşanma konusunu oluşturabilecektir.
- GÜVEN KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET
TMK m. 185 hükmü eşlerin birbirlerine sadık kalmak zorunda olduklarını belirtmiştir. Söz konusu evlilik birliğinden doğan sadakat yükümlüklerden birisi de sosyal sadakat yükümlülüğüdür. Sosyal güveni sarsan davranışlar eşin kendisini yanlış tanıtması, başkalarına ait şeyleri habersiz alması, çocuğunu habersiz sünnet ettirmek şeklinde gerçekleşebilecektir.
- DİĞER KONULARDA SOSYAL ŞİDDET
Sosyal şiddete yönelik davranışlar çeşitlilik göstereceğinden ötürü sayılanlardan farklı olarak diğer davranışlarda boşanma konusunu oluşturabilecek davranışlardır.