Mobbing işyerlerinde yaşanan psikolojik tacizin uluslararası literatürde kullanım şeklidir. Bu tür taciz durumları genellikle aşağılama, alay etme, dışlama, damgalama ve bireyi genel ortamdan izole etme şeklinde gerçekleşmektedir. İş yaşamında birçok farklı şekilde karşımıza çıkan mobbing, ispat edildiği takdirde yapan kişiye kanuni yaptırım ve cezalar verilmesi söz konusu olmaktadır. Herhangi bir işyerinde bir kişiyi sindirmek amacına yönelik olarak yapılan bu tür davranışların ana sebebi ise, mobbing uygulanan kişinin kendini güvende hissetmemesi ve yükümlü bulunduğu görevleri yerine getirmesine engel olarak gözden düşmesini sağlamaktır.

Mobbing bireylerin işyerlerindeki amirlerden gelebildiği gibi, astlarından veya emsal mevkide görev yapan arkadaşlarından da gelebilmektedir. Mobbing genellikle bir iş yerinde çalışmalarıyla göz dolduran ve görevine bağlı kişiler üzerinden gerçekleşmektedir. Bunun sebebi ise, diğer çalışanların bu kişiyi kendi pozisyonları için bir tehdit olarak algılamasıdır. İş yerlerinde işleyişi denetlemekle görevli olan denetçiler de bu tür mobbing uygulamalarına maruz kalmakta, daha ast görevlerde iştigal eden çalışanlar işbirliği yaparak denetleyicileri zayıf göstermeye çalışmaktadır.

Hangi Davranışlar Mobbing Olarak Değerlendirilir?

Mobbing hemen her yaştan ve her görevden bireye yapılmasına rağmen, hedef genellikle kadınlar, genç işçiler ve yaşlı çalışanlar olmaktadır. Mobbing standart olarak tek bir hareket veya sözle ifade edilemeyecek kadar geniş bir çerçeveye sahiptir. Mobbing olarak değerlendirilen davranışlar,

  • Çalışan bireyi yok saymak
  • Kişi hakkında söylentiler çıkarmak
  • İşçinin çalışma ortamında tecrit edilmesi
  • Bireyin işten çıkarılmasını sağlamaya çalışmak
  • Yapılan işin sabote edilmesi
  • Küskünlük ve lakap takma
  • Statüsünün küçümsenmesi
  • Sözlü veya yazılı tehdit
  • Cinsel tacize maruz bırakılma
  • Rencide edici sözler söylenmesi
  • Sürekli eleştirilme, suçlanma
  • İş düzenini bozarak sürekli farklı işlere yönlendirme

Bireye uygulanan mobbing türleri arasında yer alan örneklerdir. Mobbing uygulanan bireyler işyerlerinde uğradıkları motivasyon kaybının dışında, psikolojik olarak da zarar görmektedir. Mobbing yapıldığı işveren tarafından bilinir ve engellenmezse, bu durum mobbing gören kişi aleyhine daha da ağır şartlarda gelişebilir ve etkisi daha yoğun bir şekilde hissedilir hale gelmektedir. Bu tür durumlarda işyerlerinde kamplaşmalar oluşmakta, yapılması gereken işlerde ciddi aksamalar oluşmaktadır.

Mobbing bir işyerinin genel bütünlüğünü bozduğu gibi, idarenin de çalışan üzerindeki otoritesini de sarsar. Mobbing uygulamasının işyeri sahibi tarafından yapılıyor olması ve sürdürülmesi halinde ise, işyerinde görev yapan çalışanların moral bütünlüğü bozulmakta, yıllar içerisinde işletmenin önemli kazanç kayıplarıyla karşılaşmasına sebep olabilmektedir.

Mobbing’in Birey Üzerindeki Etkileri

Mobbing’e maruz kalan bireylerin ortak sorunlarından biri moral ve motivasyon kaybı yaşanmasıdır. Bir iş yerinde mobbing uygulanması ve yönetim tarafından bu duruma sessiz kalınması halinde mobbing etkisinin daha da belirginleşmesi ve yaygınlaşması muhtemel bir sonuç olarak karşımıza çıkmaktadır. Mobbing çalışanlarda birbirinden farklı etkiler gösterebilmektedir. Bu tür olaylarda oraya genellikle,

  • Verilen işe odaklanma sorunu
  • Çalışma hevesinin kırılması
  • Firmaya ve sahibine öfke hissi
  • İşyeri sahibi veya çalışanlara karşı güvensizlik duygusunun gelişmesi
  • Sürekli artan stres ve kaygı
  • Kafa karışıklığı sebebiyle performans düşüklüğü,
  • Sebepsiz yere izin ve rapor talep edip iş ortamından uzaklaşma isteği
  • İstifa gibi sonuçlar çıkmaktadır.

Bu tür olaylar çalışanları olumsuz yönde etkilediği gibi, işyerlerinin faaliyetlerini de oldukça kötü bir biçimde aksatabilmektedir. Mobbing’in kişiler üzerindeki en önemli olumsuz etkilerinden biri de, kişinin iş ortamından ve sosyal çevresinden soyutlanmasına, kendisine ve topluma olan güven duygusunu kaybetmesine sebep olmasıdır. Bireylerin korku, endişe, panik, utanç ve huzursuzluk gibi duygular yaşamasına sebep olan mobbing, bazı bireylerde paranoya ve kafa karışıklığı gibi sorunlar yaratarak fiziksel rahatsızlıkların ortaya çıkmasına da sebep olabilmektedir.

Mobbing Nasıl İspatlanır?

Kendisine mobbing uygulandığını ve bunun kesintisiz ve kasıtlı bir şekilde sürdürüldüğünü düşünen kişiler, kendilerine uygulanan davranışlarla ilgili şüpheye yer bırakmayacak deliller toplamaya çalışmalıdır. Mobbing’in nasıl ispatlanacağı sorusu tam olarak yanıt verilebilecek bir soru değildir. Ancak mobbing uygulamalarına maruz kalan kişi ya da kişiler, bazı çözüm önerilerini dikkate alarak mobbing’in ispatlanmasında kullanabilmekte, yasal şikâyetlerinde mahkemeye bir delil olarak sunabilmektedir.

Mobbing Günlüğü Tutmak

Mobbing’e maruz kalan bireylerin bu durumu ispata yönelik olarak yapması gereken ilk iş, mobbing uygulandığını düşündüğü andan itibaren yapılan tüm davranış ve sözleri bir günlükte toplamak, yapılan davranış sırasında yanlarında olan kişileri de şahit olarak tutulan günlüğe eklemek olmalıdır. Çünkü belli bir süre sonra davranışın tam olarak akılda kalmaması, sözlerin unutulabilmesi muhtemeldir. Ayrıca bazen en küçük bir davranışın bile mobbing’in ispatı için bir delil olabileceği akılda tutulmalıdır. Tutulan bu günlükte olayın yaşandığı gün, saat ve tarih bilgilerinin yer alması ve yaşanan olayın tüm ayrıntılarıyla kaydedilmesi büyük önem taşımaktadır.

Sosyal Medya Kayıtlarının Tutulması

Günümüz teknolojisi verilerin kaydedilerek uzun süreler saklanmasını mümkün kılmaktadır. Bu sebeple mobbing ile ilgili bazı kanıtları bu yolla mahkeme sürecine taşımak mümkündür. Örneğin işyerlerinde kullanılan WhatsApp guruplarına mesai sonrasında işveren tarafından atılan mesajlar, mail yoluyla iletilen mesajların içeriği taciz boyutuna varan söz ve davranışların ispatında kullanılmak üzere saklanabilir. Bu tür psikolojik mobbing uygulamaları söz konusu olduğunda şikâyetçi olacak kişi, bu mesajların ekran görüntülerinin çıktılarını alarak mahkemeye delil olarak sunabilir.

Ayrıca sosyal medya adreslerinde kişi hakkında yapılan ve incitici olduğu düşünülen yorumlar, imalar da mobbing’in sistematik bir şekilde yapıldığının kanıtı olarak mahkemeye sunulabilmektedir. Ancak mobbing uygulamalarına karşı sosyal medya üzerinden savunma yaparken iş yerinin özel bilgilerini paylaşmak ve bu sebeple şirketin ticari itibarını zedelemek suçunun işlenmemesine özen gösterilmelidir. Aksi takdirde şirketin bireye karşı tazminat davası açması söz konusu olabilmektedir.

Telefon Görüşme Kayıtları

Mobbing uygulanmasından rahatsız olan ve bunu ispat etmek isteyen kişilerin yapması gereken şeylerden biri de, telefon görüşme ve mesaj kayıtlarının değerlendirilmesidir. İşyeri sahibinden veya işyerinde mobbing uygulayan kişilerden gelen zamansız telefon aramaları, tacize delil olabilecek mesajlar kullanılan telefon operatöründen temin edilmeli, çıktıları alınarak mahkemeye delil olarak sunulmalıdır.

Psikolojik sonuçları belgelemek

İşyerinde işveren veya herhangi bir çalışan tarafından mobbing’e uğrayan kişi, yapılan mobbing sebebiyle ruhsal sorunlar yaşayabilmektedir. Bu tür durumlarda yaşadığınız süreçle ilgili doktor raporu almış olmak mahkemede oldukça önemli bir delil olarak değerlendirilebilir.

Yaşanan sorunların işyerinde çalışanlarla paylaşılması

İşyerlerinde mobbing’e maruz kalan birçok kişi, işimden olurum korkusu ile bu tür sorunlarını paylaşmaktan çekinerek konuyu kendi içerisinde yaşamaktadır. Doğru olan yöntem ise, mobbing’e maruz kalındığında bu durumun iş yerinde çalışan diğer elemanlarla paylaşmak olmalıdır. Çünkü bu tür davalarda iş arkadaşlarının şikâyetçi lehinde ifade vermesi mobbing’in ispatlanabilmesinde oldukça önemlidir. Halen işyerinde çalışan kişilerden destek alınamayacağı düşünüldüğünde ise, daha önce çalışan ve mobbing sebebiyle işten ayrılan kişilerle temas kurmak ve tanıklık etmelerini istemek gerekir.

Tutanak veya Görev Değişiklikleri İle İlgili Yazışmaların Dosyalanması

Kendisine mobbing uygulandığını düşünen kişi, çalıştığı dönemlerde kendisi hakkında tutulan tutanakları ve görev değişiklikleri ile ilgili yazışmaları mutlaka arşivlemelidir. Çünkü bir işyerinde kendisinden daha düşük performans gösteren çalışanlar varken kendisine tutanak tutulduğunu ispat edebilmesi, mobbing uygulanan kişinin ispat için kullanabileceği delillerden biridir. Ayrıca sürekli görev değişiklikleri, ulaşımın zor ve zahmetli olduğu yerlerde çalışmaya zorlanmak da bir mobbing çeşidi olarak değerlendirilir. Bu tür hallerde görevlendirme talimatlarının arşivlenmesi ve mahkemede sunulması mobbing’in ispat edilebilmesi konusunda fayda sağlayabilmektedir.

İş Sözleşmesine Aykırı Taleplerin Tespiti

Mobbingin bir türü de, bireyle yapılan iş sözleşmelerine aykırı görevlendirilmelerin yapılması yoluyla baskı altına alınmasıdır. Bu sebeple işe giriş sırasında yapılan iş sözleşmelerinin mahkemeye delil olarak sunulması mağdur adına önemli katkılar sağlayabilmektedir. Ayrıca bireyin iş yerinde tecrit edilmek suretiyle yalnızlaştırılması da bir mobbing göstergesidir. Bu tür durumlarda tecritin ispatlanması adına çalışılan yerin fotoğraflanması önemli bir delil olarak değerlendirilir.

Mobbing Şikâyetleri Nerelere Yapılabilir?

Mobbing çalışılan işyerindeki huzurun bozulmasına sebep olan bir olgudur ve kasıtlı ve sürekli mobbing uygulamak bir suçtur. Bu tür durumlarda bireyin dava süreçlerinde iş hukuku konusunda uzman bir avukattan destek alması, yaşadığı hak kayıplarının telafisi açısından büyük önem taşımaktadır. Mobbing ile karşı karşıya kaldığını düşünen kişiler,

  • Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
  • Alo 170
  • TBMM
  • Anayasa Mahkemesi
  • Kamu Görevlileri Etik Kurulu
  • Kamu Denetçiliği Kurumu
  • Türkiye İnsan Hakları Kurumu
  • BİMER ( Başbakanlık İletişim merkezi)
  • CİMER ( cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi)
  • İş Kurumu İl Müdürlükleri aracılığı ile şikâyette bulunabilmektedir.

Mobbing olaylarının ispatı zor olmakla birlikte, mahkeme sürecinin konusunda uzman bir avukatla birlikte yürütülmesi bireye büyük kazanımlar sağlayacaktır. Çünkü diğer tüm dava çeşitlerinde olduğu gibi, bu tür davalar da oldukça karmaşık süreçlerin yürütülmesini gerektiren davalardır. Bu tür davalardan beklenen sonucun alınması için mahkemeye başvuru öncesi hazırlığın itinalı bir şekilde yapılması, delillerin belli bir düzen ve tarih sıralamasına göre dosyalanması gereklidir.

Günümüzde çalışma barışını tehdit eden en büyük tehlikelerden biri olan mobbing, kararlı bir şekilde yapılan hukuk mücadeleleri sonucunda ortadan kaldırılmalıdır. Bu sebeple kendisine mobbing uygulandığını düşünen herkesin hakkını hiçbir çekince duymadan kanun önünde araması, bu tür davranışları yapan veya özenenlerin cezalandırılmasına aracılık etmesi gerekir.

Diğer Yazılarımız:

Kıdem Tazminatı Nedir? Alma Şartları Nelerdir?

İşten Çıkarılınca Tazminat Nasıl Alınır?

Call Now Button