TMK m. 166/1: “Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir.”
Boşanma sebebi oluşturan davranışlar bünyesinde şiddet içeren bir çok davranış barındırmakta olup bunlar duygusal şiddet, ekonomik şiddet, sosyal şiddet, cinsel şiddet, görsel şiddet, fiziksel şiddet olarak karşımıza çıkabilmektedir.
EKONOMİK ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI
Eşler birlikte yaşamak, birbirlerine sadık kalmak ve yardımcı olmak zorundadır. Eşler sahip oldukları ekonomik güç ve kaynaklarını eşine karşı baskı, zorlama, yaptırım, tehdit, korku, dayatma aracı olarak kullanması halinde ekonomik şiddet içeren davranışlardır.
Ekonomik şiddet halinde zorunlu ihtiyaçların karşılanması engellenmeli veyahut zorunlu ihtiyaçlar karşılanmamalıdır. Burada zorunluluk unsuru değerlendirmede önem taşımakta olup koşulların elverdiği durumun somut olaya göre değerlendirilmesi önem arz etmektedir.
- BORÇLANMA KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET
Eşlerin borçlarını ödememesi, aşırı borçlanması, haciz gelmesine sebebiyet vermesi, ölçüsüz harcamalar sonucunda takip yapılmasına sebebiyet verilmesi, eşini alacaklıların rahatsız etmesine sebebiyet vermesi, sürekli olarak ve aşırı derecede şans oyununun oynanması, eşten habersiz borç alınması, eşinin ekonomik gücünün üstünde borçlanılması, eşini borçlanmaya zorlamak, eşlerden birisinin aile düzenini bozacak şekilde borçlanması gibi davranışlar ekonomik şiddete yönelik olup boşanma konusunu oluştururlar.
- ÇALIŞMA KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET
Eşin çalışmaması boşanma konusunu oluşturabilecektir. Buna eşin sürekli olarak iş değiştirmesi, her girdiği işten çıkması, eşine ve çocuğuna bakmadığı anlaşılması halinde boşanma kararı verilir.
Eşi zorla çalıştırmak, çalıştırmamak veyahut eşin işten çıkmasını sağlamak ekonomik şiddete yönelik davranışlardır. Meslek ve iş seçiminde, bunun yürütülmesinde evlilik birliğinin huzur ve yararı göz önünde tutulacağından ötürü eşin uygunsuz işte çalışması da bu kapsam da değerlendirilir ve boşanma konusunu oluşturur.
- KONUT KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET
Eşler oturacakları konutu birlikte seçeceklerdir ve konut seçimine yönelik kusurlu davranış olan ekonomik durumun yeterli olmasına rağmen bağımsız konut sağlamamak boşanma sebebini oluşturur. Bu kapsamda ekonomik durum yeterli olmasına rağmen eş kendi ailesi ile oturmaya zorluyor ise bu durumda ekonomik şiddetin varlığından söz edilebilecektir. Evlenildiği sırada her ne kadar eşin bağımsız olmayan konutunda birlikte oturulacağı biliniyor olsa da bu durumda sonrasında bir geçimsizlik yaratmış ise eş bu konutta oturmaya zorlanamayacaktır.
Ortak konut teminine yanaşmamakta ekonomik şiddet içeren bir davranıştır. Eşler ortak konut hususunda uyuşmazlığa düşmesi halinde istemde bulunarak hakimin müdahalesini isteyebilecektir. Bunun haricinde eşlerin evin eşyalarını taşıyarak konutu boşaltmaları hali de evlilik birliğinin temelden sarsılması nedeni ile boşanma konusunu oluşturur.
Eşlerin elektrik aboneliği, su aboneliği, doğalgaz aboneliği gibi konutun aboneliklerini iptal ettirmesi, birlik görevinin sorunları arasında olan eşlerin huzur evinde yaşamak zorunda kalması, borçlar sebebi ile sürekli olarak evin eşyalarının satılması, evin intifa hakkının eşten habersiz olarak verilmesi veyahut evin kirasının ödenmemesi de ekonomik şiddete yönelik davranışlar olup evlilik birliğini temelden sarsacak ve boşanma konusunu oluşturacaktır.
Eşlerin eve bakma yükümlülüğüne aykırı davranmamaları gerekmekte olup, eve bakmama halinin haklı bir sebebe dayanmaması halinde boşanma sebebi olacaktır. Misafir olarak gelen bakıma muhtaç kayınvalideye yardım görevinin yerine getirilmemesi de bu kapsamda değerlendirilir. Ancak davacı eşin eve bakmamasına rağmen eğer davalı eşin bir kusurunun varlığından söz edilemiyor ise boşanma davası reddedilecektir.
- BİRLİĞİN YÖNETİMİ KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET
Aile hukukundan doğan bakım, eğitim, destek olma yükümlülüğünün yerine getirilmemesi TCK m. 233 hükmü ile yaptırıma bağlanmıştır ve birlik yönetimi konusunda ekonomik şiddet içeren davranışlarda bulunma boşanma sebebini oluşturur. Eşlerin tasarruf konusunda aşırı davranması ekonomik ve sosyal alanda özgür ve rahat yaşamını kısıtlayacak olduğundan ötürü dava sebebidir. Bunun haricinde eşinin görüşünü almadan taşınmazı devretmek, eşinin görüşünü almadan taşınmazı satmak, eşinden mal talebinde bulunmak, eşinin gelirine el koymak gibi davranışlarda bu kapsamda ele alınabilecektir.
- GÜVEN KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET
TMK m. 185 uyarınca eşler birbirlerine sadık kalmak durumundadır. Bu kapsamda ekonomik güveni sarsıcı davranışlarda bulunmakta ekonomik şiddet içermektedir. Bu davranışlar eşten habersiz olarak kredi kartını kullanmak, eşten habersiz olarak parasını almak, eşten habersiz olarak kumar oynamak şeklinde gerçekleşebilecektir.
- DİĞER EKONOMİK ŞİDDETLER
Ekonomik şiddet içeren davranışlar çeşitlilik arz etmektedir ve haksız yere olarak yapılan eşin sosyal, ekonomik hayatında özgürlüğünü kısıtlayan hareketler bu kapsamda ele alınarak evlilik birliğinin temelden sarsılmasına sebep olur ve boşanma konusunu oluşturur.
Yargıtay uzun süreli hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkumiyet verilmesi halinde kanun hükümlerinin yüklemiş olduğu evlilik birliğine ilişkin görevler yerine getirilemeyeceğinden ötürü boşanmaya karar verilmesi gerektiği görüşündedir.