Evlilik nedeniyle işten ayrılma tazminatı, SGK kapsamında çalışan ve evlilik yapacağı için işten ayrılmak isteyen kadınlara hak tanınan bir tazminat çeşididir. Diğer tazminat türlerinden ayıran en önemli özellik, bu tazminatın sadece kadınlara verilmesidir. Sosyal Hukuk Devleti olmanın gereğiyle kadınlara bu konuda pozitif ayrımcılık uygulayan kanun, bu tazminatın talep edilme koşullarını 1475 sayılı iş kanununun 14. Maddesinde belirlemiş bulunmaktadır. Kanuna göre evlilik tazminatına hak kazanabilmek için gereken şartlar aşağıdaki gibidir.
- Evlilik sebebiyle işyerinden isteğiyle ayrılma tazminatı sadece kadınlara yönelik bir haktır. Erkek bireyler bu haktan yararlanamaz.
- Evlilik sebebiyle işten ayrılmak ve tazminat almak isteyen kadının bu iş yerinde en az 1 yıldır çalışıyor olması zorunludur. Daha kısa sürelerle çalışılmış olması halinde tazminat talebinde bulunulamaz.
- Evlilik sebebiyle işten ayrılma talepleri, evlilik tarihinden bir yıl sonra yapılması durumunda geçerli değildir. Yani kadın 2018 Mayıs ayında evlenmişse, işten ayrılma ve dolayısıyla tazminat talebinde bulunma isteğini 2019 Mayıs ayı dolmadan önce işverene bildirmek zorundadır. Tazminat başvurusunu 1 yıllık evlilik süresini aştıktan sonra yapması durumunda bu haktan yararlanamaz.
- İşten ayrılma ve tazminat taleplerinde herhangi bir sorunla karşılaşmamak için talepler işverene yazılı dilekçe veya noter kanalıyla yapılmalıdır. Bazı durumlarda işveren, herhangi bir belgenin olmaması halinde işten çıkış konusunda yapılan talepten haberdar olmadığını söyleyerek tazminat vermekten kaçınabilmektedir. Bu sebeple işten ayrılma durumunda bunun resmi yollarla yapılması gerekir.
- İşten ayrılmak suretiyle tazminat talebinde bulunan birey, evlenmek için ayrıldığını istifa dilekçesinde açıkça belirtmeli, noter tasdikiyle onaylattığı bir dilekçeye evlilik cüzdanı fotokopisini ekleyerek işverene tebliğ edilmesini sağlamalıdır.
- Tazminat taleplerinin işveren tarafından kabul görmemesi halinde kadın işçi dava açarak tazminatını hukuki yollardan alabilmektedir.
- Tazminata konu olan evlilik süreleri hesaplanırken eşlerin resmi nikâhlarının yapıldığı tarih itibarıyla geçen süre kabul görmekte, söz, nişanlılık dönemi, düğün tarihi veya birlikte yaşanmış süreler geçerli görülmemektedir.
Evlilik Tazminatı Almak Suretiyle İşten Ayrılanlar İşe Geri Dönebilir Mi?
Evlilik sebebiyle işten tazminat alarak ayrılan kadınlar işverenin de onayı olduğu takdirde yeniden işlerine dönebilmektedir. Bu şekilde tazminatını alan kişiler işe geri döndüklerinde aldıkları tazminatı geri ödememekle birlikte işsizlik maaşından istifade edememektedir. Evlilik sebebiyle tazminat alıp işyerinden ayrılan kadının tekrar çalışması çalışma hak ve özgürlükleri kapsamında değerlendirilmekte, birey dilerse eski işine geri dönebildiği gibi, başka herhangi bir iş yerinde de çalışmakta özgürdür.
Bazı hallerde kadın bireyler boşandıkları eşleriyle tekrar evlilik yapmakta, bu evlilikleri sebebiyle işten ayrılma tazminatı talep ederek işi bırakma yönünde karar alabilmektedir. Bu tür durumlarda da kanunda kadın işçiyi tazminattan mahrum bırakacak herhangi bir düzenleme mevcut değildir. Kadının bu tazminattan yararlanabilmesi için evlenmiş olması, evliliğinin üzerinden 1 yıl geçmesi tazminat alma şartlarının oluşması anlamına gelmektedir. Bir yıllık sürenin geçmesi halinde tazminat talebinde bulunulması söz konusu değildir.
Evlilik Sebebiyle İşten Ayrılma Sürecinde Nasıl Yürütülmelidir?
Evlilik sebebiyle işten ayrılmak ve tazminat talebinde bulunmak, kadın işçilere iş kanununun tanıdığı özel bir haktır. Bu tür süreçlerin doğru yürütülmesi halinde talepte bulunan kadın işçiler hak ettikleri tazminatlarını alabilmektedir. İşten evlilik sebebiyle ayrılma durumunda, çalışılan iş yerine bir dilekçe ve ekinde evlenme cüzdanı fotokopisini vermek yeterli görülmekle birlikte, ilerleyen süreçte herhangi bir sıkıntılı durum yaşamamak adına noter vasıtasıyla işten ayrılma bildirimi yapılması tavsiye edilmektedir.
İşyerinden ayrılarak tazminatın elde edileceği süreye kadar geçen dönemde ilk yapılacak iş, verilecek ayrılma dilekçesinin tazminat hükümlerine uygun bir içeriğe sahip olmasıdır. İş yerine verilen veya noter kanalıyla gönderilen dilekçelerde mutlaka evlilik sebebiyle işten ayrılma gereği duyulduğu belirtilmelidir. Aksi takdirde yasal bir hak olarak tanınmış olan tazminatın alınamaması durumuyla karşı karşıya kalınması muhtemeldir.
Sürecin noter vasıtasıyla başlatılmasının bir başka faydası da, kötü niyetli olabilecek işverene karşı önlem amacını taşımaktadır. Tazminat ödemekten kaçınmak isteyen bir işveren işçi tarafından verilen dilekçeyi göz ardı ederek bekletebilir ve süre aşımı sebebiyle tazminatı ödememe yoluna gidebilir. Tüm bunların yaşanmaması adına noter vasıtasıyla iş akdinin feshedilmesi ve tazminat talebinde bulunulması daha uygun olacaktır.
Tazminatı almak için mutlak talepte bulunulması gerekir. Çünkü işveren hiçbir zaman gerekli işlemlerin tamamlanmasını beklemeden ödeme yapmaz. Bu sebeple hem tazminat talepleri için hem de olası sorunları düşünerek başvurunun resmi kayıtlarda yer alması sağlanmalıdır. Tazminat başvurusu için dilekçe aşamasında iş hukuku konusunda destek talep edilmesi halinde tazminat dilekçesi daha uygun bir dille yazılabilir. Ancak bireyin kendisi tarafından da bir dilekçe yazılması veya noter aracılığıyla ihtarname çekilmesi oldukça kolay bir iştir.
Tazminat taleplerinin herhangi bir sebeple kabul edilmemesi durumunda ise, mutlaka konusunda uzman bir avukat veya hukuk bürosundan yardım almak, açılacak olan tazminat davasının birey lehine sonuçlanmasına büyük katkı sağlamaktadır. İşçi olarak çalışan kadın bireylerin de tüm diğer işçiler gibi tazminat alacakları ile ilgili taleplerini İş Mahkemelerinde görülmektedir.
Evlilik Sebebiyle Tazminat Alarak İşten Ayrılanlar İşsizlik Maaşı Alabilir Mi?
İşsizlik sigortasını düzenleyen 4447 sayılı yasa, iş sözleşmelerini kendi istekleriyle fesih ederek işten ayrılanlara işsizlik ödeneğinden yararlanma hakkı vermemektedir. Bu durum bireyin evlilik sebebiyle işten ayrılmış olması halinde de değişmez.
Evlilik Tazminatları Nasıl Hesaplanır?
Evlilik sebebiyle çalıştığı iş yerinden kendi isteğiyle ayrılan kadın işçilere ödenecek tazminat çalıştığı iş yerinde en son aldığı maaş üzerinden yapılan hesaplama ile belirlenmektedir. Çalışılan her yılın 30 günlük maaş tutarıyla çarpılması sonucunda çıkan rakam işçiye tazminat olarak ödenir. Örneğin bir işçi iş yerinde 5 yıldır çalışıyorsa ve son maaşı 3.000 TL ise, alacağı tazminat 3.000×5= 15.000 TL dir. Yapılan tazminat ödemesinin içerisinde,
- Ulaşım yardımı
- Hafta sonu ve yıllık izinler
- Mesai ücretleri
- İkramiye
- Yemek parası
- Prim gibi tüm sosyal haklar mevcuttur.
Evlilik sebebiyle işten ayrılan kadın işçiler bu durumlarını belgelemeleri halinde herhangi bir sorun yaşamadan tazminat talebinde bulunabilmektedir.
Evlilik Sebebiyle İş Akdinin Feshi Durumunda İhbar Tazminatı Ödenir Mi?
Evlilik sebebiyle işten ayrılmalar, bireyin kendi isteğiyle iş sözleşmesinin feshedilmesidir. Bu sebeple bu tür işten ayrılma durumlarında ihbar tazminatı ödenmesi söz konusu olmayacağı gibi, işçinin ihbar süresince iş yerinde çalışmaya devam etmesi de söz konusu değildir. Büyük oranda bu tür durumlarda sorun yaşanmamakla birlikte, işçi-işveren arasında iş akdinin feshi sebebiyle anlaşmazlıkların oluşacaksa, kadın işçi iş akdini evlenme sebebiyle feshettiğini noter kanalıyla bildirmelidir.
Gerek iş yaşamında oluşan faklı sorunlar, gerekse evlilik sebebiyle iş akitlerinin feshi talebi, kanunda belirtilen yöntemlerle ve belirlenen süreler içerisinde yapılmalıdır. İş kanunu, iş hayatında yaşanabilecek olan tüm anlaşmazlıkların çözümü mümkün kılan düzenlemelerle donatılmıştır. Ancak yapılacak olan tüm girişimlerin yasanın sağladığı sınırlar kapsamında ve yasanın istediği şekilde yapılması zorunlu kılınmıştır.
Bu sebeple yargı yoluyla haklarını elde etmek isteyen bireylerin bilgi ve tecrübe sahibi bir hukuk bürosundan veya avukattan destek alması gerekir. Çünkü oldukça karmaşık süreçlerden meydana gelen dava süreçleri, ancak uzman hukukçular tarafından analiz edilebilmektedir. Yasa herkese hakkını bireysel olarak arayabilme özgürlüğü vermekle birlikte, hatalı yapılan işlemler elde edilecek hakkın zayi olmasına yol açabilmekte, dava süreçleri maddi ve manevi kayıplarla sonuçlanabilmektedir.
Özellikle tazminat davaları önemli hak kayıplarının yaşanabildiği dava türleridir. Avukat yoluyla hak aramanın sağlayacağı en önemli avantajlardan biri de, tazminat sürecinin en başından sonuna dek tüm işlemlerin resmi yollardan ve kayıt altına alınarak yapılıyor olmasıdır. Bu şekilde herhangi bir hak kaybı yaşanması söz konusu olmayacağı gibi, elde edilmesi beklenen kazanımların bireyin talepleri doğrultusunda gerçekleşmesi de mümkün olabilmektedir.
Diğer Yazılarımız:
İşten Çıkarılınca Tazminat Nasıl Alınır?